1PL, 2PL, 3PL, 4PL, 5PL trong Logistics là gì? Ví Dụ Cụ Thể

Trong ngành logistics, các thuật ngữ 1PL, 2PL, 3PL, 4PL và 5PL thường xuyên được nhắc đến để chỉ các mô hình cung cấp dịch vụ vận chuyển và quản lý chuỗi cung ứng. Mỗi mô hình này mang đến những lợi ích và thách thức riêng, từ việc quản lý trực tiếp (1PL) đến việc tích hợp các giải pháp chiến lược (5PL) nhằm tối ưu hóa hiệu quả vận hành. Theo thống kê, thị trường logistics toàn cầu đang chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ, với 3PL và 4PL đang trở thành xu hướng phổ biến nhất trong những năm gần đây, nhờ vào việc gia tăng nhu cầu outsourcing và tối ưu hóa chi phí. Hãy cùng khám phá sâu hơn về các mô hình này và lý do chúng đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của ngành logistics hiện đại.

1PL – First Party Logistics – Logistics tự cấp

1PL là viết tắt của First Party Logistics hay còn gọi là hình thức Logistic tự cấp. Với hình thức này, người sở hữu hàng hóa phải tự tổ chức và thực hiện các hoạt động logistic để đáp ứng nhu cầu của bản thân. Những công ty theo hình thức 1PL có thể sở hữu nhà xưởng, phương tiện vận tải, bốc xếp hàng và nguồn nhân lực của riêng mình để đảm bảo duy trì các hoạt động logistic một cách suôn sẻ.

So với những hình thức dịch vụ khác thì 1PL có sự khác biệt vô cùng rõ rệt ở chỗ nó sẽ tự cung cấp dịch vụ cho chính mình mà không cần bên nào khác. Do đó. Người sở hữu hàng hóa cần tự đầu tư phương tiện, máy móc và nguồn nhân lực để đáp ứng nhu cầu vận chuyển riêng.

Tuy nhiên, đa phần các hàng hóa vận chuyển khi theo hình thức 1PL thường không quá lớn, không cồng kềnh. Hàng thuộc loại dễ vận chuyển với phạm vi hẹp, chủ yếu là trong nước. Một số trường hợp công ty lớn cũng theo hình thức này để có thể tự điều hành và hoạt động theo ý muốn. Dù vậy, những doanh nghiệp quy mô nhỏ hay không đủ kinh nghiệm, trình độ, nhân lực khi sử dụng hình thức 1PL sẽ rất khó khăn, có thể làm giảm hiệu quả và dễ gặp nhiều rủi ro, tốn kém hơn.

Ví dụ về Mô Hình 1PL: Giả sử Công ty B chuyên sản xuất đồ gia dụng. Họ tự quản lý toàn bộ quy trình logistics, từ việc nhập nguyên liệu, vận chuyển hàng hóa đến kho, cho đến giao hàng trực tiếp đến các cửa hàng bán lẻ. Công ty sở hữu đội xe riêng và kho bãi, không cần phụ thuộc vào dịch vụ bên ngoài.

• Sản xuất: Công ty tự vận chuyển nguyên liệu và sản xuất tại nhà máy.
• Bán lẻ: Họ trực tiếp phân phối sản phẩm đến các cửa hàng bán lẻ.
• Giao nhận quốc tế: Công ty có thể vận chuyển hàng hóa xuất khẩu mà không cần qua bên thứ ba.

Mô hình 1PL giúp công ty tiết kiệm chi phí và kiểm soát toàn bộ quá trình, nhưng lại đòi hỏi phải có đầu tư lớn vào phương tiện và nhân lực.

2PL – Second Party Logistics – Cung cấp dịch vụ logistics bên thứ hai

2PL là hình thức cung cấp dịch vụ logistics cho bên thứ hai, bao gồm các nhà cung cấp dịch vụ đảm nhận một phần trong chuỗi logistics của khách hàng. Hình thức này thường bao gồm các hoạt động như vận tải, kho bãi, hải quan, thanh toán, và các dịch vụ hỗ trợ khác.

Thông thường, các công ty 2PL chỉ tham gia vào một giai đoạn cụ thể trong chuỗi cung ứng, như vận chuyển hàng hóa bằng tàu biển, đường bộ hoặc đường hàng không. Các công ty này sở hữu và quản lý tài sản riêng như kho bãi, đội xe vận tải và nhân lực.

Ví dụ: Một ví dụ điển hình là các công ty vận tải lớn như Maersk và Yang Ming. Họ chỉ cung cấp dịch vụ vận chuyển một phần trong toàn bộ chuỗi logistics của khách hàng, ví dụ như vận chuyển hàng hóa từ cảng đến điểm đích.

Hay khi bạn cần chuyển hàng đến siêu thị, bạn sẽ thuê một công ty vận chuyển như Công ty B, và công ty này sẽ được coi là 2PL, chuyên cung cấp dịch vụ vận tải mà không tham gia vào toàn bộ chuỗi logistics.

3PL – Third Party Logistics – Cung cấp dịch vụ Logistics bên thứ ba

So với mô hình 2PL, 3PL (Third Party Logistics) phát triển rộng hơn và toàn diện hơn. Đây là hình thức thuê các công ty bên ngoài để thực hiện toàn bộ hoặc một phần các hoạt động logistics cho doanh nghiệp. Mô hình này giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và chi phí, đồng thời nâng cao hiệu quả vận hành.

Các dịch vụ mà công ty 3PL cung cấp bao gồm: kê khai hải quan, thông quan hàng hóa, vận chuyển, bốc dỡ hàng, thực hiện thủ tục chứng từ giao nhận, và các dịch vụ hỗ trợ khác. Mục tiêu là đảm bảo hàng hóa đến đúng địa điểm, đúng thời gian và nguyên vẹn.

Thông thường, các công ty 3PL sở hữu nhiều phương tiện vận chuyển như xe tải, tàu biển, và máy bay. Họ làm việc với nhiều đối tác vận chuyển khác để tối ưu hóa khả năng đáp ứng yêu cầu khách hàng.

Một điểm quan trọng là công ty 3PL chịu trách nhiệm về thời gian vận chuyển và đảm bảo hàng hóa được giao đúng và nguyên vẹn. Nếu có sự cố xảy ra, công ty 3PL sẽ chịu trách nhiệm giải quyết.

Ví dụ: Giả sử Công ty A cần chuyển sản phẩm từ nông trại của mình đến Siêu thị B. Lúc này, công ty 3PL sẽ đảm nhận toàn bộ quy trình: đóng gói, làm thủ tục hải quan (nếu có), vận chuyển, lưu trữ hàng hóa và giao hàng đến siêu thị.

4PL – Fourth Party Logistics – Chuỗi phân phối hay nhà cung cấp Logistics chủ đạo

Các công ty 4PL sẽ đóng vai trò hợp nhất, gắn kết các nguồn lực, cơ sở vật chất kỹ thuật của mình với những tổ chức khác nhằm thiết kế, xây dựng và vận hành các giải pháp theo chuỗi logistic toàn diện. Dễ hiểu hơn thì 4PL sẽ được hình thành và phát triển dựa trên nền tảng của 3PL với hoạt động rộng hơn, tính trách nhiệm cao hơn như dịch vụ quản lý tiến trình kinh doanh, dịch vụ công nghệ thông tin,…. Công ty 4PL được xem như là nơi liên lạc duy nhất, thực hiện quản lý, tổng hợp các nguồn lực, giám sát chức năng của 3PL trong suốt chuỗi phân phối nhằm vươn ra thị trường toàn cầu để có được lợi thế và những mối quan hệ lâu bền.

Các dịch vụ 4PL cung cấp:

• Quản lý chiến lược chuỗi cung ứng
• Giải pháp công nghệ thông tin
• Giám sát và phối hợp các dịch vụ 3PL
• Tối ưu hóa quy trình vận hành và phân phối

Hình thức 4PL không chỉ ảnh hưởng đến hệ thống logistic mà còn là toàn bộ chuỗi cung ứng của khách hàng. Những công ty cung cấp dịch vụ này thường là công ty liên doanh có hợp đồng hợp tác dài hạn, chiến lược lâu dài. Họ như cầu nối giữa khách hàng và nhà cung ứng, nhà phân phối để giúp chuỗi cung ứng phát triển và hoạt động xuyên suốt.

Với hình thức 4PL, mọi yếu tố trong chuỗi cung ứng sẽ được công ty cung cấp dịch vụ quản lý. Họ sẽ đảm nhận các hoạt động mang tính chiến lược, quản lý chuyên sâu, chủ yếu đưa ra giải pháp giúp cải thiện quy trình và vận hành toàn bộ hệ sống sao cho hiệu quả nhất.

Ngoài ra, 4PL còn chịu trách nhiệm quản lý các chức năng của 3PL, tham gia quản lý 1 hay nhiều công ty 3PL khác để cung cấp được toàn bộ chức năng Logistic cho khách hàng. Do đó, 4PL sẽ có đặc trưng rõ nét hơn 3PL ở phần giá trị cốt lõi có tầm nhìn chiến lược, ảnh hưởng lớn và lâu dài đến các hoạt động trong chuỗi cung ứng của công ty. Do đó 4PL luôn được coi là những nhà cung cấp dịch vụ logistic hàng đầu.

Mô hình 4PL không chỉ ảnh hưởng đến logistics mà còn tác động đến toàn bộ chuỗi cung ứng của khách hàng. Các công ty 4PL thường có hợp đồng hợp tác lâu dài và cung cấp các giải pháp chiến lược để tối ưu hóa hoạt động của chuỗi cung ứng, giúp khách hàng cạnh tranh toàn cầu.

Ví dụ: trong một nông trại rau củ, các công ty 4PL sẽ tư vấn, thiết kế chuỗi cung ứng từ vườn tới thị trường thế nào cho phù hợp nhất. Họ sẽ lập kế hoạch đầu ra, đầu vào, khi có các đơn hàng 3PL trong hệ thống thì họ sẽ lo chuyện vận chuyển từ nông trại tới tay khách hàng.

5PL – Fifth Party Logistics – Dịch vụ logistics bên thứ năm

5PL là dịch vụ mới phát triển trên nền tảng thương mại điện tử những năm gần đây. Nó là dịch vụ thị trường thương mại điện từ gồm các 3PL và 4PL quản lý tất cả các bên liên quan trong chuỗi phân phối trên nền tảng thương mại điện tử. Điều khiến các bên cung cấp dịch vụ 5PL là các hệ thống gồm: (Hệ thống quản lý đơn hàng (OMS), Hệ thống quản lý kho hàng (WMS) và Hệ thống quản lý vận tải (TMS). Các hệ thống này sẽ có liên quan chặt chẽ với nhau trong một hệ thống thống nhất và công nghệ thông tin.

Trước đây, khi thương mại điện tử chưa phát triển thì các doanh nghiệp thường không có nhu cầu khai thác khách hàng ở lĩnh vực này. Tuy nhiên, khi hình thức này ngày càng phát triển thì nhiều doanh nghiệp và người tiêu dùng cũng quan tâm mạnh mẽ hơn.

Tuy vậy, các doanh nghiệp sẽ gặp không ít khó khăn, đặc biệt là chi phí logistic cao. Giải pháp 5PL sẽ giúp các doanh nghiệp có thể giải tỏa áp lực này. Nó không chỉ hiệu quả trong chuỗi quản lý cung ứng mà còn mang tới những giá trị tăng thêm cho người tiêu dùng khi sử dụng. So với những mô hình như 1PL, 2PL, 3PL và 4PL thì 5PL được coi như giải pháp hoàn hảo nhất.

Ví dụ: Doanh nghiệp A chuyên sản xuất mỹ phẩm sẽ liên kết cùng công ty B chuyên cung cấp 5PL. Lúc này doanh nghiệp A sẽ là thành viên trong mạng lưới hàng hóa của công ty B và bán mỹ phẩm của mình trên các trang thương mại điện tử. Người bán hàng sẽ được nhiều quyền lợi như các thông tin khách hàng tìm kiếm, dự đoán xu hướng tương lai, các chính sách phù hợp để giúp kinh doanh hiệu quả.

Kết luận

Từ 1PL đến 5PL, mỗi mô hình logistics đều có những ưu điểm và đặc điểm riêng, phù hợp với nhu cầu và quy mô khác nhau của doanh nghiệp. Trong khi 1PL giúp các công ty tự quản lý logistics, thì các mô hình 2PL, 3PL, 4PL và 5PL mang đến sự linh hoạt và hiệu quả thông qua việc hợp tác với các nhà cung cấp dịch vụ bên ngoài. Mỗi mô hình này đều đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa chuỗi cung ứng và vận hành của doanh nghiệp.

Bài viết liên quan

3+ địa điểm gửi xe máy bến xe Miền Tây an toàn chỉ từ 10.000đ

Gửi xe máy bến xe Miền Tây đang là nhu cầu thiết yếu của hàng ngàn người mỗi ngày, nhất là vào dịp lễ Tết với lưu...

[BẢNG GIÁ] dịch vụ vận chuyển hàng hóa bằng xe tải

Theo Tổng cục Thống kê, 9 tháng đầu năm 2024, hơn 1422 triệu tấn hàng hóa được vận chuyển bằng đường bộ, chiếm 74,16%...

7 Kinh nghiệm thuê xe tải chở hàng đi tỉnh bạn nên biết

Nhu cầu thuê xe tải chở hàng đi tỉnh đang tăng mạnh, đặc biệt sau khi hoạt động logistics phục hồi hậu COVID-19 Theo Hiệp...

Các dịch vụ gửi hàng từ Hà Nội đi Tây Ninh tại Trung Tín

Nhu cầu vận chuyển hàng hoá Bắc Nam, đặc biệt tuyến vận chuyển từ Hà Nội đi Tây Ninh, đang tăng mạnh nhờ hạ tầng cải...