Chi tiết quy trình đóng gói thực phẩm và những điều cần lưu ý

Thực phẩm bao gồm đa dạng sản phẩm khác nhau dùng để ăn, uống, bổ sung dinh dưỡng cho con người. Để đảm bảo thực phẩm có chất lượng tốt nhất và tránh bị hư hỏng thì thực phẩm cần được đóng gói theo tiêu chuẩn phù hợp. Đóng gói là cách đơn giản nhất để giữ thực phẩm luôn tươi ngon, đảm bảo các vấn đề về vệ sinh, chất lượng và vận chuyển. Trong bài viết sau đây, chúng tôi sẽ chia sẻ đến bạn quy trình đóng gói thực phẩm chi tiết và những điều cần lưu ý.

Đóng gói thực phẩm là gì?

Đóng gói thực phẩm là quá trình bảo vệ thực phẩm khỏi các tác động bên ngoài như vi khuẩn, không khí và độ ẩm, nhằm ngăn ngừa hư hỏng, biến dạng. Điều này được thực hiện bằng cách sử dụng lớp bao bọc bên ngoài.

Đảm bảo an toàn trong đóng gói thực phẩm yêu cầu tính toàn vẹn về vệ sinh và chất lượng của các vật liệu tiếp xúc trực tiếp với sản phẩm, bao gồm bao bì và dụng cụ bếp. Đây là tiêu chuẩn bắt buộc theo quy định pháp luật mà mọi tổ chức, doanh nghiệp tham gia sản xuất và kinh doanh thực phẩm phải tuân thủ, nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm và an toàn cho người tiêu dùng.

Vì sao cần đóng gói thực phẩm?

Đóng gói sản phẩm là điều bắt buộc để giữ thực phẩm luôn trong trạng thái tốt nhất. Đặc biệt, bạn cần thực hiện đóng gói sản phẩm theo tiêu chuẩn bởi:

• Giúp duy trì chất lượng thực phẩm, bảo vệ khỏi sự tấn công của vi khuẩn, nấm mốc, bụi bẩn cũng như tác động của ánh sáng, nhiệt độ và độ ẩm từ môi trường bên ngoài. Nhờ đó, thực phẩm giữ được hương vị, màu sắc, kết cấu và giá trị dinh dưỡng nguyên bản khi đến tay người tiêu dùng.
• Là yếu tố quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Bao bì và vật liệu đóng gói phải đạt tiêu chuẩn an toàn vệ sinh, giúp ngăn ngừa ô nhiễm và giữ cho thực phẩm không bị nhiễm bẩn.
• Bao bì thực phẩm cần đáp ứng các yêu cầu về nhãn mác, thông tin sản phẩm, và quy cách đóng gói, đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật và tiêu chuẩn thị trường.
• Thiết kế bao bì sáng tạo với màu sắc bắt mắt và nổi bật, giúp tạo ấn tượng mạnh mẽ, giúp người tiêu dùng dễ dàng ghi nhớ sản phẩm và thương hiệu.

Chi tiết quy trình đóng gói thực phẩm chuẩn

Mỗi loại thực phẩm sẽ có những tiêu chuẩn quy cách đóng gói riêng. Tuy nhiên, về cơ bản thì quy quy trình đóng gói thực phẩm tiêu chuẩn sẽ gồm các bước như sau:

Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu

Trước khi bắt đầu đóng gói thực phẩm, bạn cần thực hiện kiểm tra và lựa chọn nguyên liệu. Nguyên liệu phải được chọn lựa kỹ càng để đảm bảo không bị bẩn hoặc hư hỏng. Sau khi lựa chọn, nguyên liệu cần được vệ sinh sạch sẽ để loại bỏ mọi tạp chất còn sót lại.

Bước 2: Quy trình xử lý và chế biến

Sau khi nguyên liệu đã sẵn sàng, bước tiếp theo là xử lý và chế biến. Làm sạch và khử trùng nguyên liệu là điều bắt buộc để đảm bảo thực phẩm không bị nhiễm khuẩn trong quá trình chế biến. Các công đoạn có thể bao gồm rửa, gọt vỏ, cắt thái, nấu nướng và những bước khác tùy thuộc vào loại thực phẩm.

Bước 3: Chuẩn bị máy móc

Không gian đóng gói cần được vệ sinh sạch sẽ và tiệt trùng kỹ lưỡng trước khi tiến hành. Quy trình bao gồm làm sạch bề mặt đóng gói, công cụ và thiết bị. Kiểm tra kỹ lưỡng vật liệu đóng gói để đảm bảo không có hư hỏng hay biến dạng. Để quá trình đóng gói diễn ra nhanh chóng và chính xác, nên sử dụng máy đóng gói tự động. Các loại máy phổ biến gồm:

• Hút chân không: Loại bỏ không khí khỏi bao bì để ngăn chặn vi khuẩn phát triển.
• Đóng gói nhiệt: Sử dụng nhiệt độ cao để diệt khuẩn và niêm phong bao bì.
• Đóng gói khí: Sử dụng khí như nitrogen thay thế không khí trong bao bì, giúp bảo quản thực phẩm lâu hơn.

Bước 4: Tiến hành đóng gói

Sau khi chuẩn bị nguyên liệu và vật liệu đóng gói, bạn đặt thực phẩm vào bao bì hoặc hộp. Có thể bổ sung màng chít hoặc xốp PE để lấp đầy khoảng trống, cố định sản phẩm trong quá trình vận chuyển và lưu trữ, tránh va đập. Sử dụng máy đóng gói để đảm bảo nhanh chóng, tiết kiệm thời gian và công sức.

Bước 5: Niêm phong, dán tem và gắn nhãn sản phẩm

Giai đoạn niêm phong bao bì sẽ tùy thuộc vào từng loại sản phẩm. Với túi thực phẩm, cần hàn kín miệng túi. Với hũ, chai, thì quá trình sẽ là đóng nắp hoặc viền mí lon. Một số sản phẩm cần hút chân không hoặc thổi khí nitrogen trước khi niêm phong. Cuối cùng, gắn nhãn với thông tin đầy đủ như trọng lượng, nhà sản xuất, hướng dẫn sử dụng, ngày sản xuất, và hạn sử dụng. Điều này giúp tuân thủ quy định pháp luật và cung cấp thông tin rõ ràng cho người tiêu dùng.

Bước 6: Lưu trữ và vận chuyển

Các gói thực phẩm sau khi kiểm tra chất lượng sẽ được sắp xếp vào bao bì cuối cùng. Đối với sản phẩm dễ vỡ, cần sử dụng thêm vật liệu bảo vệ như hộp xốp, túi chống sốc, hoặc màng bọc để tránh va đập. Đảm bảo bao bì cuối cùng được đóng gói chắc chắn để ngăn chặn rò rỉ hoặc hư hại. Khi vận chuyển, chọn phương thức phù hợp và cẩn thận trong quá trình bốc xếp để sản phẩm đến tay người tiêu dùng trong tình trạng nguyên vẹn.

Xem thêm: 3 cách đóng gói hàng thực phẩm khô an toàn, đảm bảo chất lượng

Phân loại bao bì đóng gói

Có thể chia thành 3 loại bao bì đóng gói thực phẩm chính hiện nay, gồm:

Bao bì thủy tinh

• Khả năng chống lại sự ăn mòn, giữ nguyên chất lượng sản phẩm bên trong.
• Đa dạng kiểu dáng, trang trí phong phú và kiểu nắp đậy đa dạng, phù hợp với nhiều loại sản phẩm.
• Cho phép nhìn thấy sản phẩm bên trong hoặc bảo vệ khỏi ánh sáng tùy theo nhu cầu.
• Trọng lượng nặng làm cho việc vận chuyển trở nên khó khăn và tốn kém.
• Chi phí sản xuất cao hơn so với các loại bao bì khác, nhưng có thể tái sử dụng nhiều lần, góp phần bảo vệ môi trường.
• Dễ bị hư hỏng do va chạm hoặc áp suất, cần xử lý cẩn thận trong quá trình sử dụng và vận chuyển.

Bao bì kim loại

• Độ bền vượt trội, dễ dàng chịu được áp lực lớn mà không bị biến dạng.
• Ngăn chặn ánh sáng và kín khí, bảo vệ sản phẩm hiệu quả khỏi các yếu tố ngoại cảnh.
• Khả năng chịu nhiệt cao, phù hợp cho các quy trình cần xử lý nhiệt.
• Có thể bị ăn mòn hoặc hòa tan kim loại, dẫn đến tình trạng phồng hộp.
• Trọng lượng nặng, nhưng ít bị vỡ, đảm bảo an toàn cho sản phẩm bên trong.

Bao bì plastic

• Nhẹ, giúp giảm chi phí vận chuyển và dễ dàng xử lý.
• Mặc dù không dễ vỡ như thủy tinh, bao bì nhựa có sức bền kém hơn so với kim loại và có thể bị hư hỏng dưới tác động lực lớn.
• Với nguyên liệu nhân tạo, bao bì nhựa có thể được sản xuất dễ dàng ở nhiều nơi.
• Không có các đặc tính quang học như thủy tinh, nên không thể truyền sáng hay phản chiếu ánh sáng.
• Dẫn nhiệt và chịu nhiệt kém, không phù hợp cho các ứng dụng cần chống nóng hoặc lạnh cực đoan.
• Có khả năng thấm khí, hơi nước và mùi, có thể ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.
• Chống ăn mòn hóa học hiệu quả, bảo vệ sản phẩm khỏi các tác động của môi trường hóa học.

Tiêu chuẩn an toàn vệ sinh bao bì thực phẩm

Bao bì đóng gói thực phẩm cần đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn vệ sinh như sau:

Được sản xuất từ nguyên liệu an toàn

• Bao bì thực phẩm phải được làm từ nguyên liệu an toàn, không ảnh hưởng đến chất lượng thực phẩm bên trong trong suốt thời gian sử dụng. Nguyên liệu bao bì và các dụng cụ đóng gói phải tuân thủ các quy định về hàm lượng và thành phần do Bộ Y Tế quy định.
• Mực in trên bao bì cũng cần phải được kiểm tra để đảm bảo an toàn cho thực phẩm, đặc biệt là đối với các sản phẩm có hướng dẫn làm nóng trong lò vi sóng.

Đảm bảo các quy chuẩn kỹ thuật về an toàn thực phẩm

Bao bì thực phẩm phải tuân thủ các quy chuẩn kỹ thuật về an toàn thực phẩm do Bộ Y Tế ban hành. Các quy chuẩn kỹ thuật khác nhau áp dụng cho từng loại bao bì. Một số quy chuẩn quan trọng bao gồm:

• TT 34/2011/TT-BYT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn vệ sinh đối với bao bì và dụng cụ bằng nhựa tổng hợp tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm.
• QCVN 12-2:2011/BYT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn vệ sinh đối với bao bì và dụng cụ bằng nhựa tổng hợp tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm.
• QCVN 12-3:2011/BYT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn vệ sinh đối với bao bì và dụng cụ bằng kim loại tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm.
• QCVN 12-4:2015/BYT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về vệ sinh an toàn đối với bao bì và dụng cụ bằng thủy tinh, gốm sứ và tráng men tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm.
• QCVN 46:2007/BYT – Quy chuẩn kỹ thuật về kiểm nghiệm sản phẩm gỗ.

Thủ tục tự công bố chất lượng bao bì

• Theo Nghị định 15/2018/NĐ-CP, các cơ sở sản xuất bao bì tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm phải thực hiện thủ tục tự công bố chất lượng sản phẩm trước khi đưa vào lưu hành trên thị trường.

Một số lưu ý trong quá trình đóng gói thực phẩm

Khi đóng gói thực phẩm, bạn cần lưu ý một số điều sau:

Kiểm soát độ ẩm

Tùy thuộc vào tính chất và cấu trúc của sản phẩm, bao bì có thể ảnh hưởng đến việc hút hoặc tỏa ẩm, từ đó tác động đến chất lượng sản phẩm. Độ ẩm cao có thể tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và nấm mốc phát triển, vì vậy việc kiểm soát độ ẩm là rất quan trọng. Đối với bánh kẹo, sử dụng túi hút ẩm là giải pháp hiệu quả để ngăn ngừa nấm mốc. Với các sản phẩm đóng hộp cần được bảo vệ bằng nắp nhôm hoặc thiếc cùng với lớp màng bảo vệ để duy trì chất lượng và an toàn.

Kiểm soát không khí

Không khí có ảnh hưởng lớn đến chất lượng thực phẩm, đặc biệt là thực phẩm tươi sống, vì nó thúc đẩy quá trình oxy hóa. Để bảo vệ sản phẩm, quá trình đóng gói cần sử dụng bao bì với khả năng khuếch tán oxy thấp. Thực phẩm tươi sống nên được đóng gói sao cho lượng không khí bên trong tối thiểu, có thể sử dụng kỹ thuật hút chân không để đạt hiệu quả tốt nhất. Đối với bánh kẹo hoặc thực phẩm khô, việc sử dụng túi hút ẩm hoặc phương pháp hút chân không cũng rất quan trọng để hạn chế tiếp xúc với không khí và duy trì chất lượng sản phẩm.

Kiểm soát nhiệt độ

Mỗi loại thực phẩm yêu cầu điều kiện bảo quản riêng biệt để duy trì chất lượng tối ưu. Thực phẩm tươi sống cần được đông lạnh để ngăn chặn quá trình oxy hóa và giữ được sự tươi mới. Rau củ nên được bảo quản ở nơi mát mẻ và thoáng khí để giảm thiểu sự phát triển của vi khuẩn và giữ cho chúng không bị ẩm ướt. Đối với thực phẩm khô và bánh kẹo, việc lưu trữ ở nhiệt độ phòng trong môi trường khô ráo và thoáng mát là điều cần thiết để tránh tình trạng ẩm mốc và đảm bảo độ tươi ngon của sản phẩm.

Lựa chọn chất liệu bao bì

Bao bì phải tuân thủ các tiêu chuẩn về vệ sinh và an toàn, đảm bảo không gây hại cho sức khỏe. Nó cần bảo vệ các đặc tính của sản phẩm, ngăn không khí xâm nhập, giảm thiểu mùi và chịu được các yếu tố môi trường. Bao bì cứng cần có nắp đậy kín, dễ mở để thuận tiện cho người dùng. Đối với bao bì thủy tinh, cần đảm bảo tính chắc chắn để tránh vỡ trong quá trình vận chuyển. Đồng thời, đối với sản phẩm nhạy cảm với ánh sáng, nên sử dụng vật liệu chống quang để bảo vệ sản phẩm khỏi tác động của ánh sáng.

Trên đây là hướng dẫn chi tiết quy trình đóng gói thực phẩm và những điều cần lưu ý. Hy vọng thông tin trong bài sẽ hữu ích và giúp bạn hiểu thêm về quá trình đóng gói.

Bài viết liên quan

Túi đóng gói hàng: Đặc điểm, phân loại và kích thước

Túi dóng gói hàng hay còn gọi là loại túi chuyên dùng để gói hàng hóa, sản phẩm để đảm bảo trong quá trình vận chuyển...

Chia sẻ 10+ kinh nghiệm đóng gói hàng hóa chuẩn, tối ưu chi phí

Hiện nay, nhu cầu mua bán hàng hóa tăng rất nhanh và ngày càng nhiều nên việc đóng gói hàng hóa là rất cần thiết Tuy nhiên, làm...

Bao bì đóng gói hàng hóa là gì? Phân loại và chức năng

Theo báo cáo "The Future of Global Packaging to 2022", nhu cầu bao bì toàn cầu tiếp tục tăng trưởng với mức 2,9% Doanh số bao bì toàn...

Hướng dẫn đóng gói hàng gửi bưu điện chuẩn theo từng loại hàng

Một trong những cách thức gửi hàng hóa đơn giản và tiện lợi nhất hiện nay là gửi qua bưu điện Hình thức này giúp đảm...