Reverse logistics (Logistics ngược) là gì? Tìm hiểu chi tiết

Trong thời đại thương mại điện tử bùng nổ, hơn 17% đơn hàng online bị hoàn trả – theo NRF. Điều này khiến Reverse Logistics (logistics ngược) trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng hiện đại. Không chỉ giúp giảm lãng phí, tiết kiệm chi phí, mô hình này còn thúc đẩy phát triển bền vững và nâng cao trải nghiệm khách hàng. Bài viết này, Vận tải Trung Tín sẽ giúp bạn hiểu rõ Reverse Logistics là gì và vì sao nó đang là xu hướng toàn cầu.

Reverse Logistics là gì?

Bạn có từng tự hỏi: Điều gì xảy ra với những sản phẩm bị trả lại, hư hỏng hoặc không bán được? Câu trả lời nằm ở Reverse Logistics – hay còn gọi là logistics ngược. Reverse Logistics là quá trình vận hành ngược lại so với logistics truyền thống. Thay vì vận chuyển hàng hóa từ nhà cung cấp đến người tiêu dùng, nó tập trung vào việc thu hồi, phân loại, tái sử dụng, tái chế hoặc tiêu hủy sản phẩm từ điểm tiêu thụ quay về nơi sản xuất hoặc kho trung tâm.

Ví dụ thực tế: Trong ngành thương mại điện tử, theo Statista, có tới 30% đơn hàng tại Mỹ bị hoàn trả mỗi năm. Việc xử lý khối lượng hàng hoàn khổng lồ đó là một phần của reverse logistics.

Mô hình này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí vận hành, giảm rác thải, mà còn nâng cao trách nhiệm môi trường, đây là một yếu tố ngày càng được đánh giá cao trong chuỗi cung ứng bền vững hiện đại. Với doanh nghiệp, áp dụng reverse logistics đúng cách sẽ tối ưu được kho bãi, giảm thiểu tổn thất, cải thiện trải nghiệm khách hàng và gia tăng lợi nhuận từ các tài sản đã qua sử dụng.

Ý nghĩa của hoạt động Reverse Logistics

Tại sao Reverse Logistics hay còn gọi là logistics ngược ngày càng được doanh nghiệp chú trọng? Bởi vì đây không chỉ là một phần mở rộng của chuỗi cung ứng mà còn là giải pháp chiến lược giúp doanh nghiệp giảm lãng phí, tăng hiệu quả và cải thiện trải nghiệm khách hàng. Reverse Logistics đóng vai trò quan trọng trong:

• Thu hồi sản phẩm lỗi, không bán được hoặc đã qua sử dụng
• Tái sử dụng bao bì, tái chế vật tư, xử lý hàng hoàn trả
• Tối ưu quản lý kho và giảm chi phí vận chuyển ngược

Ví dụ trong thương mại điện tử, một đơn hàng bị hoàn trả cần được xử lý nhanh chóng để giữ chân khách hàng và tránh tồn kho. Theo dữ liệu từ Statista, 92% người tiêu dùng sẵn sàng mua lại nếu quá trình hoàn trả diễn ra thuận tiện, điều đó cho thấy reverse logistics giúp tăng tỷ lệ quay lại mua hàng. Với bối cảnh đề cao phát triển bền vững và ESG, hoạt động logistics hoàn trả cũng góp phần giảm tác động môi trường và xây dựng thương hiệu xanh cho doanh nghiệp.

So sánh sự khác biệt giữa Logistics ngược & Logistics xuôi

Nhiều doanh nghiệp hiện nay đang dần nhận ra rằng logistics không chỉ đơn thuần là vận chuyển hàng từ kho đến tay khách. Vậy logistics xuôi (Forward Logistics) khác gì so với logistics ngược (Reverse Logistics)?

Cả hai đều là mắt xích quan trọng trong quản lý chuỗi cung ứng (supply chain management), nhưng mục tiêu và hướng vận hành lại hoàn toàn trái ngược. Dưới đây là bảng so sánh để bạn dễ hình dung rõ hơn:

Theo một báo cáo từ DHL Logistics Trends Radar, các doanh nghiệp áp dụng hiệu quả reverse logistics có thể tiết kiệm đến 5-10% chi phí logistics tổng thể.

Tại Vận tải Trung Tín, chúng tôi luôn khuyến khích doanh nghiệp nhỏ và vừa áp dụng mô hình logistics bền vững, trong đó logistics ngược đóng vai trò then chốt để tạo ra chuỗi cung ứng vừa linh hoạt vừa thân thiện với môi trường.

Quy trình của Reverse logistics

Bạn đang loay hoay với hàng hoàn trả từ khách, bao bì tồn kho hay sản phẩm lỗi cần tái chế? Reverse Logistics hay còn gọi là logistics ngược chính là giải pháp để xử lý các dòng hàng hóa quay ngược từ người tiêu dùng về nơi sản xuất hoặc kho lưu trữ. Nhưng làm sao để quy trình này vận hành hiệu quả và dễ dàng triển khai trong doanh nghiệp?

Dưới đây là 4 bước chuẩn trong quy trình Reverse Logistics, được áp dụng phổ biến trong các mô hình thương mại điện tử, bán lẻ, và sản xuất công nghiệp:

Nhìn chung, Reverse Logistics sẽ được thực hiện theo 4 bước sau:

Bước 1: Tập hợp (Collection)

Đây là giai đoạn đầu tiên, khi doanh nghiệp cần thu thập hàng hóa bị trả lại, sản phẩm lỗi, vật tư thừa, bao bì đã sử dụng hoặc thiết bị cần tái chế.

Ví dụ: Các trung tâm logistics của Lazada tại Việt Nam đã triển khai điểm nhận hàng hoàn cố định để giảm chi phí thu gom và rút ngắn thời gian luân chuyển.

Bước 2: Kiểm tra (Inspection)

Sau khi tập hợp, doanh nghiệp cần kiểm tra tình trạng của từng mặt hàng: còn sử dụng được không, có thể sửa chữa hay tái chế?

Hoạt động này giúp phân loại hàng hóa chính xác, từ đó tiết kiệm chi phí vận hành, đồng thời đảm bảo quản lý kho hiệu quả.

Bước 3: Xử lý (Processing)

Tùy vào tình trạng của sản phẩm, doanh nghiệp sẽ:

• Tái sử dụng nếu sản phẩm còn tốt
• Sửa chữa/đổi mới để đưa vào sử dụng lại
• Tái chế hoặc tiêu hủy nếu không còn giá trị

Đây là bước cốt lõi giúp giảm lãng phí và thúc đẩy logistics bền vững.

Bước 4: Phân phối lại (Redistribution)

Cuối cùng, những sản phẩm đạt tiêu chuẩn sẽ được đưa trở lại thị trường thông qua:

• Bán lại cho người tiêu dùng
• Cung cấp cho bên thứ ba
• Tái sử dụng nội bộ trong sản xuất

Phân loại Reverse logistics

Khi phân loại Reverse logistics theo cấu trúc, chúng ta có 2 loại mô hình phổ biến đó là Centralized Structure (Tập trung) và Decentralized Structure (Phi tập trung).

Centralized Structure (Cấu trúc tập trung)

Điểm chính của Centralized Structure đó là thu thập thông tin, phân loại, kiểm soát. Chúng có thể diễn ra trong cùng một công ty, tổ chức hoặc ở tổ chức khác. Tôi sẽ lấy ví dụ về chuỗi cung ứng của IBM, chuyên về những sản phẩm công nghệ có trụ sở tại New York, Mỹ. Mặt hàng chủ yếu của họ là máy tính cá nhân, laptop, máy in. Đây là những sản phẩm sử dụng cho nguồn cung cho phụ tùng. Trong ví dụ này, bước đầu tiên là lấy lại máy photocopy tư khách hàng, sản phẩm đóng vai trò là nguyên liệu đầu cho quá trình tái sản xuất. Máy sẽ được thu hồi và trả lại cho 1 trong 4 trung tâm logistics thu hồi. Theo đó, chúng sẽ được xử lý theo 4 mức độ:

+ Sửa chữa

+ Tái sản xuất

+ Tái sản xuất một phần

+ Tái chế

Lợi nhuận của thiết bị tái sản xuất và các bộ phận tái sử dụng có thể lên tới vài trăm triệu đô trong 1 năm.

Decentralized Structure (Cấu trúc phi tập trung)

Mô hình Decentralized Structure bắt đầu từ khi sản phẩm đi vào chuỗi cung ứng ở cấp độ bán lẻ. Các cửa hàng sẽ đóng vai trò như người canh gác kiểm tra thông tin đi vào, đánh giá sản phẩm và gửi đến 1 trong 3 bộ phận là restock (bổ sung), test and repair facility (thử nghiệm và sửa chữa), scrap (loại bỏ).

Để xác định tình trạng sản phẩm, bạn cần có nguyên tắc quy định cụ thể, kỹ năng cục bộ, cơ sở hạ tầng logistics để đưa sản phẩm vào hoạt động. Ưu điểm của mô hình này là các sản phẩm được gửi chính xác bộ phần cải thiện phù hợp. Mô hình này hỗ trợ cải tiến giá trị và tân trang sản phẩm có giá trị cao.

Kết luận

Qua bài viết trên, Đơn vị vận chuyển hàng hoá Bắc Nam – Vận tải Trung Tín đã giúp các bạn hiểu chi tiết được khái niệm và quy trình của hình thức Reverse Logistics là gì? Reverse Logistics không chỉ đơn thuần là quy trình thu hồi sản phẩm, mà còn là giải pháp chiến lược giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí, giảm tồn kho, bảo vệ môi trường và nâng cao trải nghiệm khách hàng. Từ khâu tập hợp, kiểm tra, xử lý cho đến phân phối lại, mỗi bước đều góp phần tạo nên một chuỗi cung ứng bền vững và hiệu quả hơn.

Bài viết liên quan

3+ địa điểm gửi xe máy bến xe Miền Tây an toàn chỉ từ 10.000đ

Gửi xe máy bến xe Miền Tây đang là nhu cầu thiết yếu của hàng ngàn người mỗi ngày, nhất là vào dịp lễ Tết với lưu...

[BẢNG GIÁ] dịch vụ vận chuyển hàng hóa bằng xe tải

Theo Tổng cục Thống kê, 9 tháng đầu năm 2024, hơn 1422 triệu tấn hàng hóa được vận chuyển bằng đường bộ, chiếm 74,16%...

7 Kinh nghiệm thuê xe tải chở hàng đi tỉnh bạn nên biết

Nhu cầu thuê xe tải chở hàng đi tỉnh đang tăng mạnh, đặc biệt sau khi hoạt động logistics phục hồi hậu COVID-19 Theo Hiệp...

Các dịch vụ gửi hàng từ Hà Nội đi Tây Ninh tại Trung Tín

Nhu cầu vận chuyển hàng hoá Bắc Nam, đặc biệt tuyến vận chuyển từ Hà Nội đi Tây Ninh, đang tăng mạnh nhờ hạ tầng cải...